Gesn. NL-militairen - Oorlogsslachtoffers West-Betuwe

Ga naar de inhoud

Hoofdmenu:

Gesn. NL-militairen

Gemeente Buren
Gesneuvelde Nederlandse militairen in de meidagen van 1940

 
   Huize Djaroeng aan de Vergarde          

   Huis van de familie Hasselman

Het bewuste luchtdoelmitrailleur te Zoelen van Jacob en Johan (foto Martien Mersie)

Jo van Bekkum uit Zoelen bij de resten van de Duitse jager
(foto: dhr. Van Ommeren, Zoelen)
In de loop van de avond op 10 mei 1940 stroomde Zoelen vol met soldaten van het 3e Legerkorps. Zij hadden hun mobilisatietijd in de omgeving van Den Bosch doorgebracht en waren direct na het uitbreken van de vijandelijkheden op mars gegaan naar de Betuwe om de zgn. Waal-Lingestelling te bezetten. Hier en daar werden door de soldaten mitrailleurs in stelling gebracht en schuttersputjes gegraven. Op de Vergarde in Zoelen, t.o. Huize Djoerang, stonden enkele luchtdoelmitrailleurs van de 5e Compagnie Luchtdoelmitrailleurs opgesteld. Jacob ten Haken en Johan Nieuwenhuijzen maakten hiervan als dienstplichtigen deel uit. Ze namen in de vroege morgen van 11 mei een formatie van zeven Messerschmitts van het type Bf-109 onder vuur. Een van deze jagers maakte zich los uit de formatie en viel daarop hun mitrailleurspost aan. Twee bedieningsmanschappen werden door de vliegtuigkogels dodelijk getroffen: Johan van Nieuwenhuijzen en Jacob ten Haken. Een derde soldaat raakte gewond, maar zag toch kans de Duitse jager te raken waardoor het vliegtuig neerstortte in het bouwland van de familie Hasselman, net over de Linge. De piloot leefde nog en probeerde te ontsnappen. Hij werd na een korte klopjacht in een bosje vlakbij de Startsestraat gegrepen en naar kasteel Soelen overgebracht. Hij heeft de hele oorlog in krijgsgevangenschap doorgebracht.  
 
 
 Bekijk hier een filmpje van de Messerschmitt Bf-109 

 
 
 


Nog diezelfde dag zijn de twee omgekomen soldaten begraven op de gemeentelijke begraafplaats in Zoelen.
Achternaam: Haken
Tussenvoegsels: ten
Voornamen: Jacobus
Voorletters: J.
Rang: Dpl. sold. Mil. onderdeel3-5 - Comp. Lu. Mitr.
Geboorteplaats: Mijdrecht
Geboortedatum: 01-05-1919
Overlijdensplaats: Zoelen
Overlijdensdatum:11-05-1940
Begraafplaats: Gem. Begraafplaats te Zoelen
Gemeente: Buren
Provincie: Gelderland
Nummer: 1007
                      
 De ouders van fabrieksarbeider Jacob waren Pieter ten Haken en Jacoba van Looijé. Ze kregen samen zes kinderen: Jacobus ("Cobus")1919-1940, Jacob *1920, Cornelis ("Kees") *1921, Marinus *1922, Christina *1924, Geertruida en Egbert *1925.
Lotno.: Mijdrecht 18. Stam: 2 R.Lu.A.

Oorlogsmonument te Mijdrecht

Bron: Sectie Luchtmachthistorie: De geschiedenis van de Koninklijke Luchtmacht Hoofddeel I, Deel 2 (twee banden) door Molenaar pag. 685.
Bron. Hajo Groenman
Achternaam: Nieuwenhuijzen
Tussenvoegsels: van
Voornamen: Johannes Arie
Voorletters: J.A.
Rang: Sold.
Mil. onderdeel: 3-5-Comp. Lu. Mitr.
Geboorteplaats: Wissenkerke
Geboortedatum: 16-10-1911
Overlijdensplaats: Zoelen
Overlijdensdatum: 11-05-1940
Begraafplaats: Gem. Begraafplaats te Zoelen
Gemeente: Buren
Provincie: Gelderland
Nummer: 1007
De ouders van landbouwer Johan waren Arij M. van Nieuwenhuijzen en Aagje E. Bierens. Ze kregen samen twee kinderen: Johan (1911-1940) en Elizabeth.
Johan was verloofd met Annie de Regt uit Kats. Annie was enig kind van landbouwer Jan Stephanus De Regt en Cornelia Jacoba Maria Noom en geboren rond 1919. Zij was in 1940 verloofd met Johannes Arie van Nieuwenhuijzen, landbouwer nabij Wissenkerke, in de Spieringpolder. Annie is later getrouwd met Ir. F. Coolman, landbouwer  in Groningen, later verhuisd naar Wageningen en aldaar kinderloos overleden op 11 juni 2002. Annie heeft Coolman leren kennen als stagaire op de hofstede van haar vader. Ir F. Coolman is afgestudeerd op landbouwmechanisatie en heeft diverse boeken op dit gebied het licht doen zien. 
Lotno.: Wissekerke 27. Stam: 2 R.Lu.A.
Bron: Sectie Luchtmachthistorie: De geschiedenis van de Koninklijke Luchtmacht Hoofddeel I, Deel 2 (twee banden) door Molenaar pag. 685.
Bron. Hajo Groenman
Achternaam: Schoonwater
Voornamen: Cornelus Johannus 
Voorletters: C.J.
Rang: Sold.
Mil. onderdeel: 3-II-16 R.A
GeboorteplaatsL Treebeek, gem. Heerlen
Geboortedatum: 26-08-1919
Overlijdensplaats: Rijswijk (Gld)
Overlijdensdatum: 12-05-1940
Begraafplaats: Militair ereveld Grebbeberg te Rhenen
Gemeente: Rhenen
Provincie: Utrecht
Rij: 6 A
Nummer: 29    
De ouders van Johannes waren Hendrikus Everardus Schoonwater (1890-1974) en Wilhelmina Josephs(1888-1922) uit Treebeek, gem. Heerlen. Ze kregen samen zes kinderen: Johanna (*1912), Petrus (1913-1978). Johannes (1914-1914), Maria (1917-2000), Cornelus Johannus (1919-1940), Antonia (*1919). Moeder Wilhelmina overleed in het kraambed bij de geboorte van haar jongste dochter. Haar man Henricus hertrouwde op 14 augustus 1924 met zijn Duits protestantse huishoudster.
Lotno.: Heerlen 322. Stam: 3 RVA

Cornelus in uniform van de artillerie
Bron foto: fam. Schoonwater, Hoensbroek

Het II-16 RA (Regiment Artillerie) was ingedeeld bij het IIIe Legerkorps, dat  op 11 mei 1940 vanuit Brabant terugtrok op de Waal- Lingestelling. Het bewuste Regiment kwam daarbij in stelling in de buurt van Kerk-Avezaath. Van hieruit werd ze verplaatst naar  het westelijk bruggenhoofd van de brug over het Amsterdam - Rijnkanaal te Rijswijk (Gld). Hemelsbreed is dat maar een paar kilometer. Cornelus zat een dag later met vier anderen militairen achter een muurtje van genoemd bruggenhoofd. Doordat het geweer van één van hen afging, werd hij gedood. (Bron: Dagboek van vaandrig Pieter Kooij van 3-I-46 R.I. p.8)
begr. 12-5-1940 Rijswijk (Gld) veldgraf bij de brug over het Amsterdam-Rijnkanaal
herb. 12-5-1940 Maurik ABP militair graf
herb. 20-7-1940 Treebeek Bijz. Prot. BP Samenwerking huurgraf
herb. 27-8-1971 Militair Ereveld Grebbeberg.

Cornelus wordt genoemd in het Jaarverslag van 1944 van de Staatsmijnen in Limburg als postsleper bij de Staatsmijn Emma.

Met dank aan o.a. H. Groenman van www.grebbeberg.nl

Overlijdenskaart van J. Schoonwater.  Met dank aan De Ruud
Een ander slachtoffer die in de meidagen van 1940 in Zoelen om het leven kwam, was:

Bron foto: Hist. Kring Kesteren
Adrianus ("Gerrit") van Alfen (1898-1940) uit IJzendoorn was getrouwd met Artje van Lavieren. Als burgerchauffeur kreeg hij op 13 mei 1940 opdracht van een vertrekkende kapitein om de administratie van het compagnieskantoor uit Kesteren naar Zoelen te brengen. Hier kreeg Gerrit onderdak bij de fam. Lokhorst. Nederlandse soldaten van de 44 RI die via Zoelen en Buren op hun terugtocht waren, zagen hem het pand ingaan. Hij gedroeg zich blijkbaar verdacht en een soldaat vroeg hem met zijn handen omhoog in de gang van het huis te gaan staan, terwijl hij de bovenverdieping ging inspecteren. Gerrit dacht dat het niet zo'n vaart zou lopen en liet zijn armen zakken en ging ondertussen met iemand een gesprek aan. Toen de soldaat beneden kwam en zag dat zijn order werd genegeerd, richtte hij meteen zijn karabijn en schoot Gerrit in de rug. Hij sloeg voorover en was op slag dood.
Blijkbaar hadden berichten die doorlopend door de radio werden uitgezonden en waarin gewaarschuwd werd voor verklede spionnen voor zoveel angst en onzekerheid bij deze soldaat gezorgd, dat zo'n noodlottig ongeval kon gebeuren.
De bewoners van het huis, dhr. Lokhorst en zijn vrouw, werden 's middag beiden gearresteerd. Iedereen wist van hun N.S.B.- sympathieën. Zij moesten geruime tijd met hun handen omhoog op het schoolplein tegen de muur staan, waar ze veel bekijks trokken. 

Achternaam:Hunkemöller
Voornamen: Antonius Franciscus
Voorletters: A.F.
Rang: Sold. Mil. onderdeel 6-II LU art.
Geboorteplaats: Amsterdam
Geboortedatum: 25-05-1919
Overlijdensplaats: Lienden
Overlijdensdatum:13-05-1940
Begraafplaats: Nederlands ereveld Loenen
Gemeente: Apeldoorn (ereveld)
Provincie: Gelderland
Vak: E 
Nummer: 209    

De ouders van Anton waren  de Amsterdamse fabrikant Johann Casper Anton Aloijsius Hunkemöller (1892-1969) en de Amsterdamse Johanna Francisca Geertruida Antonia Maria Huijsmans (1895-1988). Zij trouwden op 11 april 1918 in Amsterdam. Zij kregen samen drie kinderen: Anton (1919-1940), Francisca Theresia (1920-1999) die trouwde met Klaas Been en Franciscus Johannes die trouwde met E.T.M. Schaars.


Anton was dienstplichtig soldaat en maakte deel uit van de 3e peloton 6e Compagnie Luchtdoelmitrailleurs. Zij waren in mei 1940 ingezet in en rond de Grebbeberg. Toen zijn peloton tegen het vallen van de avond van 13 mei voorbereidingen trof om de stelling (schotbalksluis in de Linge, noord van Ochten) te ontruimen werd het peloton getroffen door eigen infanterievuur. Hierbij is Anton gesneuveld.

Bron: Noordbrabantsch Dagblad 18 mei 1940
Op 13 mei 1940 is Anton begraven op de Algemene begraafplaats in Lienden. Op 27 september 1963 is hij herbegraven op het Ereveld in Loenen.

Klik hier voor correspondentie van zijn vader met gemeente Lienden in juni 1940
Klik hier voor correspondentie van zijn vader met gemeente Lienden in 1948
 
 
Zoeken op deze website
Terug naar de inhoud | Terug naar het hoofdmenu